COLLOQUIUM 19 en 20 october 2023

Herleving van het Modernistische Utopia

Onderzoek naar strategieën voor de regeneratie van naoorlogse modernistische woonensembles

 

By de Lakense Haard en e collaboratie van Docomomo

Naoorlogse sociale woonwijken van de moderne beweging verkeren in een negatief daglicht. Bouwtechnische en ecologische problemen gaan gepaard met sociale en politieke uitdagingen. Niettegenstaande het cultuurhistorische belang van deze gebouwen ­—als representatie van de naoorlogse wederopbouwarchitectuur— wel aan belangstelling wint.

De ontwikkeling van strategieën om dit patrimonium een tweede leven te geven zijn momenteel onderbelicht. Dit colloquium onderzoekt verschillende facetten van het regeneratieproces van naoorlogse modernistische woonensembles, met nadruk op de volgende parameters:

1.    Als het ‘moderne denken’ zegeviert over het fysiek gebouwde, welke gevolgen heeft dat dan? Wat zou de modernist doen? In hoeverre komen het gebouwde en het initieel geplande overeen, hoe gaan we hiermee om?

2.    Hoe kunnen we het immateriële erfgoed dat schuilgaat in deze woonwijken analyseren en vastleggen? Zou dit de sleutel kunnen zijn tot een dynamische erfgoed attitude?

3.    Welke succesvolle regeneratieprocessen kennen we en welke factoren zijn bepalend geweest? Een inclusieve projectdefinitie is noodzakelijk, net zoals visie op erfgoedbehoud, uitgewerkte onderhoudsplannen, openheid voor herbestemming, en participatie op verschillende niveaus. Enkel op die manier kunnen we op een sociaal verantwoorde en duurzame manier ons modernistisch woonpatrimonium benaderen.

4.    Moet de regeneratie van een sociaal woonproject een afspiegeling zijn van de bestaande maatschappelijke modellen, of moeten we juist streven naar maatschappelijke verandering? Welke rol kan het modernistisch woonensemble hier in spelen?

5.    Met welke overwegingen gaat het concept van de-restauratie gepaard? 

6.    Hoe vinden we de balans tussen de historische integriteit en de vereiste ingrepen?

7.    Hoe kunnen we op een respectvolle manier afscheid nemen van een gebouw of site? Hoe kunnen we de ‘geest van de plek’ (genius loci) behouden na de sloop? Aangezien deze deel uitmaakt van onze collectieve herinneringen, ervaringen en daarom identiteiten.

 

Dit colloquium werpt licht op complexe kwesties rond de regeneratie van naoorlogse modernistische sociale woningbouwensembles met behulp van voorgaande kritische vragen. Het doel is inzicht te verschaffen in de veelzijdige en interdisciplinaire benaderingen die nodig zijn om behoud en duurzame transformatie te garanderen.

Tot slot vindt dit symposium plaats in het hart van een van de mooiste voorbeelden van modernistische woningbouw, de Modelwijk, ontworpen en gebouwd vanaf 1956 door een groep architecten: Renaat Braem, Victor Coolens, Jean Van Doosselaere, Raymond Stenier van de group Structures, Émile Parent van de group L’Équerre, en René Panis.

Programma

Donderdag 19/10/2023

  • 9:00           Welkom en koffie
  • 9:30           Speeches. Philippe Close, Burgemeester van de Stad Brussel, Yves Lemmens, Algemeen directeur BGHM, Zsuzsanna Böröcz, Voorzitster do.co,momo_be
  • 10:00         Reviving the modernist utopia. Adaptive re-use as a method of re-evaluation ; door Marie Moors, doctorante, Faculteit Architecuur en Kunst, UHasselt
  • 10:30         Réhabilitation et patrimoine. Un aperçu de 40 ans d’expérimentations en Seine-Saint-Denis. Door Benoît Pouvreau, Historicus, belast met de inventarisatie bij de afdeling cultureel erfgoed van het departement Seine-Saint-Denis
  • 11:15         Entretenir le projet moderne. Retour sur une décennie d’expériences de rénovation d’immeubles modernistes de logements sociaux en Région Bruxelloise. Door Géry Leloutre, architect, stedenbouwkundige, bureau Karbon, chargé de cours ULB Faculté d’Architecture La Cambre Horta
  • 12:00         Pauze
  • 13:15         Pour une approche créative de rénovation des ensembles modernistes en Wallonie. Door Jean-Michel Degraeve, architect, chroniqueur du milieu de vie
  • 14:00         Assessing heritage appreciation through implemented interventions. Door Lidwine Spoormans, onderzoeker, docent en architect, TU Delft
  • 15:00         Van Ieder Zijn Huis (1952) naar de Studentenkoten (1973), 20 jaar omgaan met grootschalig modernistisch erfgoed in Brussel, gedreven door kennis, creativiteit en duurzaamheid. Door Robin Engels, Bouwkundig ingenieur en Master Conservation, Origin, Architecture and Engineering
  • 15:30         Pauze
  • 16:00         Le Quartier Nord : étude de faisabilité et approche. Door Tomas Ooms en Simone Valerio, architectes Studio Tuin en Werled, Kaderstudio
  • 16:30         Evolution des coûts et des projets en lien avec les exigences : l’Héliport. Door Christophe Pourtois, Algemeen directeur Lakense Haard
  • 17:00         Wijkmotor als drijvende kracht voor verduurzamen van woonwijken. Door Edith Wouters, Artistiek coördinator AR-TUR platform voor architectuur en ruimte

 

Vrijdag 20/10/2023

  • 9:00           Welkom en koffie
  • 9:30           Speech. Door Christophe Pourtois, Algemeen directeur Lakense Haard
  • 9:45           Un projet silencieux. Le bâti du logement social à l’épreuve de la transition énergétique. Door Giulia Marino, architect en docent UCLouvain, LOCI-LAB, Super-Positions en Gérald Ledent, architect en docent UCLouvain, LOCI-LAB, Uses&Spaces
  • 10:30         Table-ronde autours de la Cité Modèle : Philémon Wachtelaere, Ludo Bekker, Patrick Vanschoenbeek, Wessel de Jonge en Steven van den berg. Moderator : Géry Leloutre
  • 11:30         L’attachement des habitant.es à leur habitat à l’épreuve de la rénovation : le projet de la Cité Modèle. Door Mélusine Le Brun, architect-stedenbouwkundige, Laboratoire Sasha, Faculté d’Architecture La Cambre Horta, Université libre de Bruxelles
  • 12:00         La Chaussée d’Anvers. Door Nicolas Bouquelle, BEAU, Bureau d’études en architectures urbaines
  • 12:30         Wido Quist, Secretaris-Generaal, Docomomo international
  • 12:45         Conclusion, synthèse du colloque. Door Liesbet Temmerman, architect, voorzitster van de Lakense Haard
  • 13:00         pauze
  • 14:45         Bezoek aan de Lakense Haard

Infos

MC CITE MoDELE, rubisstraat, Annexe, blok 3 – 1020 Laken

Reserveren verplicht: link

 10€ / voor één dag – 15€ voor twee dagen. de prijs is inclusief ochtend- en middagsnacks

Te storten op de bankrekening: BE54 3101 3350 2297

Communicatie : NAAM / VOORNAAM / COLLOQUIUM DATUM